รายการที่อัพเดต
วารีบำบัด รักษาไซนัสอักเสบด้วยวารีบำบัด
ไซนัส คืออะไร
ไซนัส (Sinus) ก็คือโพรงอากาศในกะโหลก ซึ่งเรียกว่า โพรงไซนัส มีส่วนทำให้กะโหลกศีรษะเบา เวลาพูดมีเสียงก้องกังวาน (เพราะเป็นโพรงอากาศ) และเยื่่อบุของไซนัสและจมูก จะผลิตน้ำมูกเมือกใส ๆ วันละ 0.5-1 ลิตร เพื่อดักจับฝุ่นละออง และสิ่งแปลกปลอมต่าง ๆ ในอากาศที่เราหายใจเข้าไป และเยื่อบุเหล่านี้จะมีขนเล็ก ๆ พัดน้ำมูกลงไปด้านหลังของจมูก ผ่านช่องคอ ก่อนกลืนลงไปสู่กระเพาะอาหาร และจะถูกกรดในกระเพาะทำลายเชื้อโรคให้หมดไป ไซนัสมีทั้งหมด 4 ตำแหน่งเป็นคู่ ๆ คือ- บริเวณหน้าผาก ใกล้กับหัวคิ้วทั้ง 2 ข้าง (frontal sinus)
- บริเวณหัวตาทั้ง 2 ข้าง (ethmoid sinus)
- บริเวณกะโหลกศีรษะ ใกล้ฐานสมอง (sphenoid sinus)
- บริเวณโหนกแก้ม 2 ข้าง (Maxillary sinus)
สาเหตุของโรคไซนัสอักเสบ
ไซนัสอักเสบ (Sinusitis) จะเกิดขึ้นเมื่อจมูกมีการติดเชื้อ มีการอักเสบ อาจเป็นเพราะอาการหวัด เป็นภูมิแพ้ มีสารระคายเคือง มีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในจมูก รวมทั้งการมีฟันกรามผุถึงโพรงรากฟัน การเป็นโรคหัด และเกิดอุบัติเหตุที่กระดูกบนใบหน้า จึงทำให้ท่อที่ติดต่อระหว่างโพรงไซนัส และจมูก ทำให้เกิดการบวมเยื่อบุจมูกและไซนัส ทำให้เกิดการอุดตันของรูเปิดไซนัส การระบายของเมือกในโพรงอากาศไม่ดี เมื่อมูกภายในสะสมมากขึ้นจะมีความหนืด และมีสภาพความเป็นกรด ทำให้เชื้อโรคเข้าไปเจริญเติบโตได้ดี ทำให้เกิดการอักเสบ ถ้าเกิดเป็นเรื้อรัง การบวมของเยื่อบุอาจเปลี่ยนแปลงเป็นริดสีดวงจมูก และมีการ อักเสบติดเชื้อ เป็นหนองในโพรงไซนัสได้ชนิดของโรคไซนัสอักเสบ
1.ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน อาจเริ่มจากการเป็นหวัดธรรมดาหรือการเป็นโรคภูมิแพ้ หรือเยื่อบุจมูกอักเสบจากการได้รับสารระคายเคือง จากมลพิษ ต่อมามีการติดเชื้อ ทำให้เกิดการอักเสบขึ้น2.ไซนัสอักเสบเรื้อรัง อาจเกิดจากการรักษาไซนัสอักเสบเฉียบพลันที่ไม่ถูกต้อง จนเกิดอักเสบซ้ำๆ หรือมีการอักเสบเป็นระยะเวลานานเกินกว่า 3 เดือน
อาการของโรคไซนัสอักเสบ
ปวดตามตำแหน่งของโพรงไซนัส มักเป็นอาการปวดหนักๆ ตื้อๆ, ปวดศีรษะ, คัดจมูก , น้ำมูกสีเขียวเหลืองไหลออกทางจมูก มีกลิ่นเหม็นหรือลมหายใจ มีกลิ่นเหม็น , เสมหะไหลลงคอมีสีเขียว สีเหลือง จมูกได้กลิ่นน้อยลงหรือไม่ได้กลิ่น ,อาจมีไข้ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยตามตัว ประสิทธิภาพในการดมกลิ่น รับกลิ่นของจมูกจะลดลง นอกจากนี้จะมีอาการปวดเนื่องจากไซนัสอักเสบ ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของไซนัสที่มีอาการอักเสบ หากเกิดการอักเสบของไซนัสที่บริเวณหัวคิ้ว ก็จะมีอาการปวดตรงบริเวณหน้าผาก และปวดร้าวไปที่ศีรษะเป็นอย่างมาก แต่หากเกิดการอักเสบของไซนัสที่บริเวณแก้มก็จะปวดบริเวณโหนกแก้ม เป็นต้นไข้หวัด , โรคภูมิแพ้ และ โรคไซนัสอักเสบ ทั้ง 3 โรคนี้มีอาการใกล้เคียงกันมาก แต่ก็สามารถสังเกตถึงความแตกต่างได้ ซึ่งอาการของไข้หวัดเราคงทราบกันดีอยู่แล้ว สำหรับในผู้ที่มีภาวะภูมิแพ้ นอกจากจะมีอาการคัดจมูกและมีน้ำมูกแล้วก็จะมีอาการคัน จาม ร่วมด้วย แต่กรณีของไซนัสอักเสบนั้น ลักษณะน้ำมูกจะไม่ใส และไม่มีอาการคัน จาม หรือเจ็บคอร่วมด้วย แต่หากจะให้ชัดเจนมากขึ้นก็ควรไปพบแพทย์เพื่อส่องตรวจในโพรงจมูกว่าเป็นไซนัสอักเสบ ภูมิแพ้ หรือไข้หวัดกันแน่
การรักษาโรคไซนัสอักเสบด้วยวารีบำบัด
การรักษาโรคไซนัสอักเสบให้ได้ผล ต้องพักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำมาก ๆ พยายามอยู่ในสถานที่มีอากาสถ่ายเทดี ออกกำลังกายตามความเหมาะสม ทานอาหารที่มีประโยชน์ เน้นที่ผักสด และผลไม้สด และควรลดแป้งและน้ำตาล เราสามารถใช้วารีบำบัดในการรักษา และบรรเทาอาการของโรคไซนัสอักเสบ ดังนี้การล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ
เป็นการรักษาอีกวิธีหนึ่งที่ทำได้ง่าย และช่วยให้โพรงจมูกและไซนัสสะอาด ลดความหนืดของน้ำมูก และช่วยเพิ่มการทำงานของเซลล์ชนิดมีขนอ่อนไว้พัดโบกในโพรงจมูกและไซนัส1. ใช้น้ำสะอาด 750 ซีซี ผสมกับเกลือสะอาด 1 ช้อนชา หรืออาจใช้น้ำเกลือ 0.9% normal saline หาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป
2. ดูดน้ำเกลือจากแก้วสะอาดเข้าในลูกยาง หรือหลอดฉีดยา (Syringe) ที่ไม่มีเข็ม หรือใส่ในขวดยาพ่นจมูก
3. พ่นน้ำเกลือจากลูกยาง หรือหลอดฉีดยาเข้าในจมูกข้างใดข้างหนึ่ง ในท่าก้มหน้า กลั้นหายใจในระหว่างฉีดน้ำเกลือเข้าสู่จมูก อ้าปากเล็กน้อย ค่อยฉีด ๆ เข้าจมูก
4. หายใจออก พร้อมสั่งน้ำมูก หากมีน้ำมูกหรือน้ำเกลือไหลลงคอ ให้กลั้วคอบ้วนทิ้ง ทำซ้ำอีกจนน้ำมูกหมด
5. ทำซ้ำแบบเดียวกับรูจมูกอีกข้าง
( อ่านวิธีการล้างจมูกโดยละเอียด คลิ้กที่นี่ )
การสูดไอน้ำร้อน
เพื่อบรรเทาอาการคัดจมูก แสบจมูก หายใจตื้อตัน หายใจลำบาก1. โดยต้มน้ำเดือดในการต้มน้ำแบบไฟฟ้า ที่มีพวยกา หรือที่แบบที่สามารถเปิดฝา ให้ไอน้ำระเหยออกมาได้ หรือใช้หม้อหุงข้าวไฟฟ้าเปิดฝาก็ได้
2. แล้วหยดน้ำมันยูคาลิปตัสผสมลงไปเล็กน้อย (อ่านเรื่องของยูคาลิปตัสเพิ่มเติม คลิ้กที่นี่)
3. หาผ้ามาคลุมโปง โดยให้คลุมทั้งกาต้มน้ำด้วย
4. แล้วสูดหายใจลึก ๆ ยาว ๆ เอาไอที่ระเหยขึ้นมา ให้ไอน้ำเข้าออกตลอดทางเดินหายใจให้ได้มากที่สุด
5. ทำนาน 15 นาที วันละ 3-6 ครั้ง จะช่วยทำให้จมูกโล่งขึ้น
6. หากทนความร้อนไม่ไหว ให้ใช้ผ้าชุบน้ำเย็น (น้ำอุณหภูมิปกติ) มาคอยเช็ดหน้า หรือคอยเปิดผ้าคลุมเป็นระยะ เพื่อบรรเทาร้อนได้
การประคบเฉพาะจุด
เพื่อบรรเทาความเจ็บปวด ลดการอักเสบ บริเวณที่เกิดอาการ1. ประคบร้อน ใช้ผ้าก๊อซพับหนา 3-4 ชั้น ชุบน้ำอุ่นจัด วางประคบบริเวณไซนัส ที่กำลังปวด หรือคัดมาก ๆ เช่น หน้าผาก สันจมูก ต้นคอ เป็นเวลา 15-20 นาที คอยชุบน้ำอุ่นใหม่เรื่อย ๆ เมื่อผ้าเย็นลง
2. ประคบเย็น มีบ้างเหมือนกันที่บางคน เมื่อประคบร้อนแล้ว กลับไม่ดีขึ้น กลับทำให้ปวดมากขึ้น ให้ใช้วิธีประคบเย็น โดยให้ใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำเย็นจัด (น้ำใส่น้ำแข็ง) ประคบเหมือนกับการประคบร้อน แต่ให้แช่เท้าในน้ำอุ่นจัดไปด้วยพร้อมกัน
3. ประคบร้อนสลับเย็น ถ้าเป็นบริเวณโหนกแก้ม จะเป็นบริเวณที่โพรงไซนัสมีขนาดใหญ่กว่าเพื่อน การประคบร้อนสลับเย็นจะได้ผลที่ดีกว่า จะช่วยให้เลือดไหลเวียนมาเลี้ยงบริเวณนี้มากขึ้น โดยให้ประคบร้อน 3 นาที สลับกับประคบเย็น 1 นาที จนอาการดีขึ้น
การฉีดน้ำร้อนสลับเย็นใบหน้า
เพื่อนวดกระตุ้นการไหลเวียนเลือด และกระตุ้นระบบประสาทบริเวณใบหน้า รวมทั้งบริเวณไซนัสด้วย1. ใช้ฝักบัว ถ้าสามารถปรับให้น้ำพุ่งเป็นเข็มได้ก็จะดีมาก แล้วปรับแรงดันน้ำเต็มที่
2. ฉีดบริเวณใบหน้า โดยให้วนเป็นวงกลม วนไปทุกที่ทั่วใบหน้า ระวังอย่าฉีดเข้าตา
3. ให้ฉีดน้ำอุ่นจัด 3 นาที สลับกับฉีดน้ำเย็น (น้ำอุณหภูมิปกติ) 2 นาที ทำทั้งหมด 3 รอบ เริ่มด้วยน้ำอุ่น จบด้วยน้ำเย็น
การอาบน้ำอุ่นผสมดีเกลือฝรั่ง (เกลือแมกนีเซียมซัลเฟต)
วิธีนี้มีส่วนช่วยในการกำจัดของเสียที่เป็นพิษออกจากร่างกาย ดีเกลือจะเข้าไปช่วยละลายยูเรทส์ และถอนพิษสารพิษในทางเดินโลหิตและเนื้อเยื่อของร่างกาย ทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายสามารถต่อสู้กับโรคภัยได้ดีขึ้น1. ให้อาบน้ำอุ่น (ร้อนที่สุดเท่าที่จะทนได้) ที่ผสมดีเกลือฝรั่ง (อ่านเรื่องของดีเกลือฝรั่งเพิ่มเติม คลิ้กที่นี่) โดยผสมผงดีเกลือฝรั่ง 3/4 ก.ก. ต่อน้ำ 1 อ่าง
2. แล้วลงนอนแช่ 20 นาที ต่อด้วยการอาบน้ำเย็นปกติสัก 1 รอบ
3. ปิดท้ายด้วยการเช็ดขัดถูผิวหนังแรง ๆ ด้วยผ้าขนหนู
( อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับการอาบน้ำเชิงวารีบำบัด คลิ้กที่นี่ )
ข้อแนะนำในการดูแลตัวเอง
- ระวังนิสัยการสั่งน้ำมูก อย่าสั่งแรง หรือบ่อยเกินไป เพราะอาจทำให้เกิดการอักเสบที่โพรงไซนัสได้- ผู้ที่เป็นไซนัสอักเสบควรหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นที่จะทำให้เกิดอาการหวัด ภูมิแพ้ เช่น ไรฝุ่น ควัน ขนสัตว์ หากรู้ว่า อะไรเป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดภูมิแพ้ ก็ควรหลีกเลี่ยง
- ควรงดว่ายน้ำ ดำน้ำ ขึ้นเครื่องบิน ประมาณ 2 สัปดาห์ ในช่วงที่อาการกำเริบ
- ควรงดสูบบุหรี่และเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ พยายามหลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีผู้คนแออัด หรือบริเวณที่มีฝุ่นควันมาก
ควรไปพบแพทย์เมื่อ
หากเป็นอยู่นานไม่ยอมหายเกิน 10 วัน หรือยิ่งมีอาการรุนแรงขึ้น ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจรักษา อาจต้องรักษาร่วมกับการใช้ยา ซึ่งควรใช้ยาอย่างเข้าใจ ระมัดระวัง- ยาปฏิชีวนะเพื่อกำจัดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งควรได้รับอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาอย่างน้อย 10-14 วัน
- ยาพ่นจมูกชนิดสเตียรอยด์ ควรใช้ควบคู่ไปกับยาปฏิชีวนะ
- ยาลดการบวม มีทั้งชนิดรับประทานและชนิดพ่นหรือหยอดจมูก ช่วยบรรเทาอาการคัดแน่นจมูก ไม่ควรใช้ติดต่อกันเกิน 3-5 วัน
- ยาต้านฮิสตามีนหรือยาแก้แพ้ มีอยู่ด้วยกันหลายชนิด ทั้งที่มีฤทธิ์ทำให้เกิดอาการง่วงและไม่ง่วง
คุณหมอคอหมุน
อันตรายของไซนัสอักเสบ หากปล่อยให้เป็นไซนัสอักเสบเรื้อรังเป็นเวลานาน ก็อาจจะเกิดผลแทรกซ้อนต่ออวัยวะอื่น ๆ ตามมา ( แม้จะพบไม่บ่อยนัก ) เช่น หูอื้อ หูชั้นกลางอักเสบ คออักเสบเรื้อรัง หรือ หลอดลมอักเสบ และหากผู้ป่วยมีภูมิต้านทานต่ำ เช่น เป็นเบาหวานที่ควบคุมไม่ดี หรือเป็นโรคไต ไซนัสอักเสบที่เกิดขึ้นก็อาจจะเป็นไซนัสจากเชื้อรา ซึ่งอาจแพร่กระจายไปยังที่อื่น เช่น เข้าตา หรือเข้าสมอง เป็นต้น
เนื้อหาทั้งหมดในโลกหุ่น สร้างสรรค์ หรือ เรียบเรียงโดยโลกหุ่น เปิดให้ทุกท่าน ได้รับชม เพื่อความรู้ และความบันเทิง เป็นวิทยาทาน หากท่านชื่นชอบ โปรดช่วยกัน แชร์ บอกต่อ หรือลิงค์มา แต่กรุณาอย่าคัดลอกเนื้อหา ส่วนหนึ่งส่วนใดไปใช้ก่อนรับอนุญาต