เฉินกุ้ยเซียง

เท่าที่ข้าพเจ้าแยกแยะได้จากชีวิตจริงในการดำเนินมีสาเหตุหลักๆดังนี้คะ


- รัก โลภ โกรธ หลง ของแต่ละคน

อันสาเหตุนี้เป็นตัวหลักและไม่อาจจะปฏิเสธได้เลย เพราะสิ่งนี้จะมีอิทธิพลในตัวตนของแต่ละท่านแตกต่างกัน สู่การก่อเกิดการทำเรื่องราวเล็กน้อยไปสู่เรื่องราวใหญ่โตได้ เช่น วันนี้เราเห็นภรรยาหรือสามีเราไม่ทำความสะอาดบ้านเหมือนที่ผ่านมา จิตเกิดความโมโหโกรธขึ้นมาทั้งๆเป็นเรื่องเล็กน้อย ยังไม่ทันถามสาเหตุว่าวันนี้ไม่ได้ทำเพราะอะไร เราก็พาลใส่พูดจาดุด่า เป็นเหตุแห่งการทะเลาะวิวาท ตบตี บางทีไปต่อเนื่องถึงเรื่องอื่นเพราะความไม่ยับยั้งสติเป็นเหตุใหญ่โต เรื่องราวกระทบต่อจิตของตนเองและผู้อื่นอีก ซึ่งการกระทำบางอย่างจากเรื่องการใช้ความโกรธมาเป็นตัวนำในการดำเนินชีวิตกันในสังคมจะยังสู่ผลที่ไม่ดีตามมา ถ้าเราระงับความโกรธตั้งอยู่ในสติทุกอย่างก็จะจบด้วยดี แม้เหตุการณ์ที่ยกตัวอย่างเป็นเพียงเหตุการณ์เดียว แต่ในชีวิตประจำวันของเรามีมากมายที่เกิดขึ้นจากเรื่องเล็กสู่เรื่องใหญ่ได้ หากเรายังไม่พึงใช้การระงับความโกรธมาเป็นตัวช่วยสร้างความสงบในใจของตนได้

เรื่องของความรักความหลงเช่นกัน เรารักภรรยา รักสามี รักลูกมาก แม้แต่เห็นภรรยาไปคุยกับเพื่อนผู้ชายก็มาพาลดุด่าพูดจาเสียดสีอย่างนี้ก็มิถูกต้อง การระงับความรักมากหลงมากลงบ้างก็จะดีเพื่อการอยู่ร่วมกันได้ บางทีเราเห็นลูกไปคุยกับผู้หญิงหรือเพื่อนชายเรายังไม่ทันถามเลยว่าเป็นใคร กลัวลูกจะถูกหลอกกลัวลูกใจแตกคิดไปต่างๆนานาลูกกลับมาก็ดุด่าว่ากล่าว ตักเตือนเป็นเรื่องใหญ่ ลูกหนีออกจากบ้านไปด้วยความไม่เข้าใจกันตามมาก็มีมากมายในหลายครอบครัว เป็นต้น

- ความเห็นแก่ตน มองตนเป็นใหญ่

ในครอบครัวถึงแม้เราจะมีหัวหน้าครอบครัว อาจจะเป็นพ่อหรือแม่ หรือปู่ย่าตายาย แล้วแต่ว่าครอบครัวนั้นจะยกให้ใครเป็นหัวหน้าครอบครัว แต่นั่นก็ไม่ใช่ว่าสิทธิ์เด็ดขาดจะขึ้นอยู่กับคนเพียงคนเดียว เพราะการอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัวจะต้องอยู่แบบประชาธิปไตย ถึงแม้ความขัดแย้งก็มีบ้างเป็นธรรมดาของการอยู่ร่วมกัน แต่นั่นก็ยังไม่ใช่ประเด็นที่เราจะนำมาคิดมาก แตกแยก ครอบครัวใดที่อยู่ร่วมกันโดยใช้ความคิดของตนเป็นหลัก เห็นแก่ตนมองอะไรจะให้แต่ตนก่อนเสมอนั้นจะเป็นครอบครัวที่อยู่ในความวุ่นวายไม่สงบ ก่อเกิดให้การดำเนินชีวิตแม้เพียงเล็กน้อยเหตุการณ์เพียงเล็กๆกลายเป็นเรื่องใหญ่ได้ง่าย เช่น เราถือว่าเราเป็นหัวหน้าครอบครัว สั่งงานอะไรก็ได้ให้ลูกทำโน่นทำนี่ ไม่ทำก็ถูกตีถูกดุด่า ไม่ให้โอกาสคนอื่นโต้แย้งได้ แม้แต่เรื่องการกินถ้าเราให้ทำอาหารแต่ที่ตนชอบลูก ภรรยา สามี จะกินอะไรไม่เคยถาม หรือพ่อแม่อยากกินอะไรก็ไม่ถาม ถ้าความคิดยังเป็นอย่างนี้อยู่ก็ไม่ต่างอะไรกับคนที่มองเพียงตนเป็นหลัก เห็นแก่ตนไม่มองความคิดเห็นของคนอื่น การอยู่ร่วมกันก็จะไม่เป็นครอบครัวจะเป็นเหมือนบริษัท ห้างร้านมากกว่า อย่างนี้การเกิดเรื่องราวทะเลาะเบาะแว้งก็มีมากขึ้นเพราะคนอื่นจะอยู่ร่วมยาก เพียงแค่เรื่องกินอยู่หากเราใช้หลักใจเขาใจเรามาช่วยการดำเนินชีวิตก็จะง่ายขึ้น แต่ถ้าเมื่อใดที่เราใช้ใจตนมาดำเนินชีวิตก็คงจะมีแต่ความทุกข์ตามมา

- ความอิจฉา

เป็นสาเหตุหลักที่ไม่สามารถปฏิเสธได้ว่าแม้ในครอบครัว เครือญาติ หากยังใช้จิตที่มีแต่ความอิจฉาเป็นตัวนำในการดำเนินชีวิต การอยู่ร่วมกันก็จะยากขึ้นตามมา เรื่องราวที่เกิดขึ้นเพียงเล็กน้อยกลายเป็นเรื่องใหญ่โตได้ เช่น พี่อิจฉาน้องที่ได้เงินไปโรงเรียนมากกว่า หรือน้องอิจฉาพี่ที่แม่ซื้อเสื้อผ้าให้ พี่เมื่อเกิดความอิจฉาก็จะพลอยหาเรื่องทะเลาะหรือกล่าวโทษพ่อแม่ เป็้นเหตุแห่งเรื่องราวใหญ่โตได้ ทั้งๆที่การสอนสั่งหรือการอบรมเลี้ยงดูให้พี่น้องรักกันเราสามารถทำได้แต่การขัดเกลาจิตใจในส่วนนี้ก็คงจะอยู่ที่เหตุของบุคคลด้วย ถ้าเรามีจิตใจที่ฝึกฝนมาดีแล้ว เห็นเขามี เห็นเขาเด่นดังก็อย่าพึงไปมีจิตที่อิจฉา ต้องการโดดเด่นหรือได้มาเหมือนเขาในทางอันมิควร ถึงแม้จะกล่าวกันในเรื่องการปฏิบัติธรรมเช่นกัน เมื่อเราเห็นเขาอยู่สูงบำเพ็ญจิตได้ดีแล้ว หรือแม้แต่เขาไปเข้าวัดฟังธรรม เราก็อย่าไปพึงแสดงความอิจฉาอันใดให้ใจอยู่ในความยินดีกับสิ่งที่เกิดที่ผู้อื่นได้ดีกว่าเรา จิตของผู้บำเพ็ญแม้จะอ้างตนว่าได้ถึงระดับใดการกล่าวอ้างอันขาดซึงหลักฐานเราก็พึงรับฟังไป แต่จะใช่หรือไม่ใช่ถ้าอยู่ในทางธรรมเราก็ควรส่งเสริมให้เขาเป็นคนดี ปฏิบัติดีต่อไป ไม่ใช่ไปพูดทำลายน้ำใจ แต่ถ้าเป็นเรื่องร้ายๆทำตนไม่ดีเราก็ต้องตักเตือนคนในครอบครัวบ้างเป็นธรรมดา